13/12/10

Από τη στήλη μας “Στις ράγες της ανάγνωσης…” – ΖΥΡΑΝΝΑ ΖΑΤΕΛΗ

 

Ζυράννα Ζατέλη

Η Ομάδα μας ξεκίνησε, ήδη, την ενασχόλησή της με το έργο της συγγραφέα Ζυράννας Ζατέλη, βιβλία της οποίας πέρασαν τα ελληνικά σύνορα και μεταφρασμένα διαβάζονται σε Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ολλανδία, Σερβία και Λιθουανία.

-------

Ακούστε και από την εκπομπή μας “Ο ήχος των λέξεων”:

Ζυράννα Ζατέλη - απόσπασμα από το έργο της "Το πάθος χιλιάδες φορές"

-------

Η Ζυράννα Ζατέλη γεννήθηκε το 1951 στο Σοχό θεσσαλονίκης. Σπούδασε θέατρο αλλά στο γράψιμο έδωσε την ψυχή της.

Πρώτα της βιβλία οι συλλογές διηγημάτων «Η περσινή αρραβωνιαστικιά» και «Στην ερημιά με χάρι».

Το 1994 το μυθιστόρημά της «Και με το φως του λύκου επανέρχονται» κερδίζει το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Το 2002 της απονέμεται το ίδιο βραβείο για το βιβλίο της «Ο θάνατος ήρθε τελευταίος», που είναι μέρος της τριλογίας «Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους». Πρόκειται για ένα βιβλίο, όπου οι ήρωες περιστρέφονται άλλοτε ήρεμα και άλλοτε δραματικά μέσα στα στοιχεία της φύσης και σε κάνουν να ζεις μαζί τους τις φανερές ή κρυφές δυνάμεις της ζωής.

Το 2009 ακολουθεί το αριστουργηματικό «Το πάθος χιλιάδες φορές». Σ’αυτό το βιβλίο ο έρωτας, ανομολόγητος ή μη, η συνύπαρξη του προικισμένου με τον αδύναμο, η ζωή κι ο θάνατος φτιάχνουν εικόνες που αγγίζουν την ψυχή και παρασύρουν τον αναγνώστη στην αφηγηματική τέχνη της Ζατέλη, μια τέχνη με ανησυχίες, μυστήριο και στο τέλος λύτρωση.

Έγραψε κάποιος για το έργο της Ζυράννας Ζατέλη:

«Ο αναγνώστης έχει τη σπάνια τύχη να μπει σ’ένα κόσμο, όπου οι άνθρωποι υπάρχουν σαν διαλυμένα είδωλα, τα οποία εμπλέκονται στο αφηγηματικό της υφάδι με τον αινιγματικό τρόπο που μια μουσική φράση παρεισφρέει αναπάντεχα σε ένα ζωγραφικό πίνακα.»

-------------------------------

Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στη συγγραφέα Ζυράννα Ζατέλη και την επόμενη εβδομάδα, η Ομάδα Ανάγνωσης την παρουσιάζει έτσι όπως η ίδια αναφέρεται στον εαυτό της: (ακούστε και από την εκπομπή μας “Ο ήχος των λέξεων”) image

Τα [παιδικά μου χρόνια τα] πέρασα κάτω από ένα μεγάλο βουνό - στα μάτια μου τότε πολύ μεγάλο, το δικό μου "Μαγικό Βουνό" -, σε μια επαρχία καμιά πενηνταριά χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, βορειοανατολικά, με το όνομα Σοχός. Οικοκυρά η μάνα μου, έμπορoς ο πατέρας μου. Το τοπίο ήταν αγροτικό, γενναιόδωρο, θυμάμαι στις ίδιες αναλογίες ανθρώπους και ζώα, σπίτια και χωράφια, πολλές καστανιές, πολλές καρυδιές, πολλά καπνοχώραφα, πολλές μπόρες, πολλές ξέρες. Αλλά και πολλές κινηματογραφικές ιστορίες, στην κυριολεξία, αφού ο πατέρας μου είχε σινεμά στην αγορά, από το 1952 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Μπορώ δηλαδή να πω άφοβα ότι τα παιδικά μου χρόνια μoιράστηκαν εξίσου ανάμεσα στον καθαρό αέρα του βουνού και σε εκείνη τη σκοτεινή "θαυματουργή" αίθουσα όπου παρακολουθούσα με κατάvυξη όλα τα έργα της εποχής. Όσα μας φέρνανε τουλάχιστον.
...θυμάμαι να γράφω "πράματα" απ' όταν σχεδόν θυμάμαι τον εαυτό μου, έχω καθαρή την εικόνα εκείνη της παιδίσκης και αργότερα έφηβης να καταγίνεται σκυμμένη και με μυστικότητα πάνω από κάποιο χαρτί. Άλλωστε, έμειναν και κάποια τεκμήρια, μερικά μαθητικά τετράδια μου από το 1958 έωs το 1963, εφτά ωs δώδεκα ετών τότε, όπου από την πίσω μεριά έγραφα τα δικά μου, κάτι φανταστικές ιστοριούλες.

Γέμισα δυο πεvηvτάφυλλα σπιράλ τετράδια, που τα κρατάω ακόμη καταχωνιασμένα κάπου.

Τα τετράδια τα άνοιξα μια-δυο φορέs, έριξα μια περίφοβη ματιά και τα ξανάκλεισα, τα ξανακαταχώνιασα. Με πονούν να τα κοιτώ, αλλά και δεν μου κάνει καρδιά να τα πετάξω γιατί η παιδική ηλικία όταν μεγαλώνουμε είναι ένας "παράδεισος" που δεν αντέχεται, μας πονάει με τρόπο μοναδικό παρά μας χαροποιεί. Mας μαχαιρώνουν ήσυχα αυτά που πέρασαν για πάντα, είτε καλά ήταν είτε κακά.

…Η τέχνη είναι κάθαρση για το δημιουργό και για τον αποδέκτη της. Γι’αυτό αφιερώνω χρόνια και χρόνια από τη ζωή μου στο γράψιμο, σ’αυτό τον καθημερινό παραδαρμό ψυχής και πένας.

Κατά βάθος συνάπτουμε με τη ζωή θυελλώδεις σχέσεις. Η κάθαρση προϋποθέτει παίδεμα με το υλικό μας, αγωνίες, λαχτάρες, βασανισμό ψυχής. Ο βασανισμός βαδίζει μοιραία προς την κάθαρση.

Η Ζυράννα Ζατέλη συνηθίζει να ταράζει τα νερά της ελληνικής λογοτεχνίας με σταθερή περιοδικότητα: κάθε 7 χρόνια.

…Τραβώ μια καρέκλα και ξεκινώ ένα μυθιστόρημα κι όταν σηκώνομαι είμαι έξι με επτά χρόνια μεγαλύτερη. Κάπως έτσι μετρώ πια την ηλικία μου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

(C) ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ
Κάδμου 7 & Δαιδάλου
Λιβαδειά 32100
τηλ. 22610.89970
fax 22610.81028