Με το που ανοίγεις τη «Νύχτα του συγγραφέα», το καινούριο βιβλίο του Αμος Οζ, το πρώτο του πεζό μετά το αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα «Ιστορία αγάπης και σκότους» που θεωρείται και το αριστούργημά του, δέχεσαι έναν καταιγισμό από ερωτήσεις.
Δεν είναι, όμως, ερωτήσεις που απευθύνονται στον αναγνώστη, αλλά οι «κυριότερες» από αυτές στις οποίες έχει κληθεί ν' απαντήσει ο Οζ άπειρες φορές, είτε σε συνεντεύξεις του είτε σε δημόσιες βιβλιοπαρουσιάσεις: Γιατί γράφεις; Γιατί γράφεις ειδικά μ' αυτόν τον τρόπο; Πώς είναι να είσαι διάσημος συγγραφέας και τι επιπτώσεις έχει στην οικογενειακή σου ζωή; Είσαι στρατευμένος συγγραφέας, κι αν ναι περί τίνος; Τι απαντάς σε όλους εκείνους που σου επιτίθενται; Πώς επιδρούν επάνω σου αυτές οι επιθέσεις; Κι από πού αντλείς τις ιστορίες σου, από τη φαντασία σου ή κατευθείαν από τη ζωή;
Ωστόσο, η «Νύχτα του συγγραφέα» (μετ. Λουίζα Μιζάν, εκδ. Καστανιώτη), δεν είναι μια επιπλέον συνέντευξη του Οζ, έστω και με τον ίδιο για συνομιλητή του. Είναι ένα ιδιότυπο μυθιστόρημα όπου ο σημαντικότερος συγγραφέας του Ισραήλ ανοίγει σε κοινή θέα το λογοτεχνικό εργαστήριό του. Ο ήρωας του βιβλίου του είναι ένας διάσημος σαρανταπεντάχρονος ομότεχνός του, που έχει κληθεί να παρουσιάσει το έργο του σ' ένα πολιτιστικό κέντρο του Τελ-Αβίβ, μια υγρή καλοκαιρινή βραδιά στις αρχές της δεκαετίας του '80. Κι η ιστορία που ξεδιπλώνεται σ' αυτό, είναι μια αλυσίδα αυτοσχεδιασμών, ένα παζλ από παιχνίδια του μυαλού του πρωταγωνιστή, καθώς διαχειρίζεται τη μοναξιά και την πλήξη του σε μια εκδήλωση ρουτίνας.
Ενας παρατηρητής. Να τι είναι ο συγγραφέας πάνω απ' όλα, μας λέει ο
Οζ. Κάποιος που στη θέα μιας σερβιτόρας με γεμάτα και όμορφα πόδια μπορεί να επινοήσει την ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου, κάποιος που κλέβοντας τους διαλόγους από το διπλανό του τραπέζι μπορεί να υφάνει τη διαδρομή μιας ολόκληρης ζωής, σαν αυτή ενός πανίσχυρου κάποτε άντρα που παρά τα πλούτη του αργοπεθαίνει τώρα από καρκίνο δίχως κανέναν στο πλευρό του.
Ο ήρωας της «Νύχτας...» προσηλώνεται στις κινήσεις, στα λεγόμενα, στην όψη όσων τον περιβάλλουν -του κριτικού που τον παρουσιάζει στο κοινό, της καλοσχηματισμένης αλλά όχι ελκυστικής κοπέλας που διαβάζει κείμενά του, του ρυτιδιασμένου άντρα ή του σγουρομάλλη φέρελπι ποιητή από το ακροατήριο- και τους μετασχηματίζει σε πρωταγωνιστές μιας σειράς ιστοριών που δένονται με υπόγεια νήματα μεταξύ τους.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ξεπροβάλλουν άνθρωποι της πιάτσας κι άνθρωποι του πολιτισμού, η ανάμνηση ενός ποιητή που έλαμψε, λατρεύτηκε αλλά ξεπεράστηκε από τον χρόνο, ένας άντρας που κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με την υπέργηρη μητέρα του, ψηφίδες όλοι τους ενός μωσαϊκού όπου ο έρωτας κι ο θάνατος διασταυρώνονται.
Και στην καρδιά του βιβλίου δεσπόζει μια υπέροχη ερωτική σκηνή ανάμεσα στον συγγραφέα και μια ντροπαλή θαυμάστριά του, ένα φευγαλέο δέσιμο έπειτα από ένα αμήχανο, διστακτικό φλερτ που, όπως γρήγορα αποκαλύπτεται, κι αυτό καρπός του μυαλού του ήταν.
Την ώρα που το alter ego του Οζ μπολιάζει την πραγματικότητα με τη φαντασία του, πλημμυρίζει μέσα του από ντροπή, επειδή κοιτάζει τους πάντες από μακριά, λες και υπάρχουν μόνο για να τους χρησιμοποιεί στις ιστορίες του.
Την εποχή της εφηβείας του, θυμάται, έγραφε με απόλυτη ειλικρίνεια όπως ονειρευόταν: «Μέσα σε μια δίνη πίεσης κι ενθουσιασμού, απελπισίας, αηδίας και δυστυχίας», με μια ανεξάντλητη περιέργεια να καταλάβει γιατί οι άνθρωποι προξενούν διαρκώς στους συνανθρώπους τους και στον εαυτό τους πράγματα που δεν είχαν καθόλου την πρόθεση να προξενήσουν. Τώρα πια, ακόμα και το άγγιγμα ενός ξένου χεριού στον ώμο του τον φοβίζει. Κι όμως συνεχίζει να παρατηρεί και ν' αποτυπώνει τις εντυπώσεις του στο χαρτί «σαν φωτογράφος οικογενειακών συναθροίσεων», ζωντανεύοντας με τις λέξεις όλη τη φρίκη κι όλο το μεγαλείο της ζωής, ακριβώς όπως στη «Νύχτα του συγγραφέα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου