Αν το καλό βιβλίο ανοίγει, όπως λένε, ένα παράθυρο στον κόσμο, ο δημιουργός του είναι αυτός που κρατάει το χερούλι, αυτός που μας αποκαλύπτει το ιδιαίτερο σύμπαν που το κάθε βιβλίο περιέχει στις σελίδες του. Κι αν η λογοτεχνία αποκαλύπτει στον αναγνώστη της μια ζωή που κρύβεται πίσω από τις λέξεις, τότε ο συγγραφέας είναι ένας μικρός θεός, ένας δημιουργός που γεννά κόσμους και, σε αντίθεση με πολλούς θεούς που επινόησε ο άνθρωπος, ξέρει πώς να τους διαχειριστεί.
Ποιος δεν θα ήθελε να γνωρίσει ένα μικρό θεό; Οσο κι αν πολλές φορές το δημιούργημα προσπερνά και ξεπερνά τον δημιουργό του, έχει πάντα ενδιαφέρον να γνωρίζουμε τον άνθρωπο που κρύβεται πίσω από τις λέξεις - ακόμα κι αν ο άνθρωπος αυτός είναι «λίγος», απογοητευτικός, μικρότερος του έργου του. Η δική του ματιά, τα δικά του βιώματα έχουν πάντα σχέση με το έργο του. Ακόμα κι αν το διαβάζει διαφορετικά από ό,τι εμείς. (Εντελώς μεταξύ μας: οι μεγάλοι δημιουργοί δεν απογοητεύουν ποτέ, φυλάνε πάντα μέσα τους εκείνη τη μαγική σκόνη που δίνει λάμψη στο έργο τους, είναι προετοιμασμένοι σαν από καιρό για να μας συναντήσουν. Και τότε, ένα βλέμμα τους, μια σκέψη τους, η αφηρημάδα μιας στιγμής, μπορούν να μας αποκαλύψουν την αλήθεια τους, που έγινε και δική μας αλήθεια).
Συμπληρωματική, λοιπόν, η εκ του σύνεγγυς γνωριμία με ένα δημιουργό. Και, βεβαίως, όταν τύχει να έρθει ένα μεγάλο όνομα («μεγάλο», έστω ως πωλήσεις), όλοι τρέχουν να δουν, να ακούσουν. Τι γίνεται, όμως, με τα μικρότερα ονόματα, τι γίνεται με τους νέους συγγραφείς;
Η προσωπική μου εμπειρία είναι γεμάτη στιγμές συγκίνησης και αγωνίας. Συγκίνησης επειδή μπορεί να ανακαλύψω στην εξομολόγηση ενός τριαντάχρονου συγγραφέα εκείνο που τον κάνει να ξεχωρίζει από τους συνομήλικούς του, εκείνο που τον κάνει ξεχωριστό συγγραφέα. Και αγωνίας επειδή ο συγγραφέας αυτός -που δεν έγινε ακόμα Λιόσα- συχνά αναγκάζεται να μιλάει σε μια άδεια αίθουσα (και, μάλιστα, χωρίς ούτε έναν Ελληνα συγγραφέα στο κοινό: με ελάχιστες εξαιρέσεις, νιώθουν αυτάρκεις οι Ελληνες συγγραφείς, δεν πάνε να ακούσουν τους ξένους συναδέλφους τους, ακούνε μόνο τους γηγενείς συγγραφείς της παρέας τους - αυτή όμως είναι μια άλλη συζήτηση).
Να πάψουμε να καλούμε στην Ελλάδα ξένους συγγραφείς; Οχι, βέβαια! Οι ξένοι συγγραφείς, ιδιαίτερα οι λιγότερο γνωστοί, μας ανοίγουν το παράθυρο της χώρας τους, και μας βοηθάνε να μετρήσουμε πού πραγματικά βρισκόμαστε εμείς, και η λογοτεχνία μας. Σε βάρος όποιας αυτάρκειας μας διακρίνει.
Του Ανταιου Χρυσοστομιδη (μεταφραστής, υπεύθυνος ξένης λογοτεχνίας των εκδόσεων «Καστανιώτης»)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου