Μαλρό εναντίον Καμύ για ένα Νομπέλ Λογοτεχνίας

Αποσπάσματα από την αλληλογραφία μελών της Σουηδικής Ακαδημίας αποκαλύπτουν τα κριτήρια των επιλογών τους

Πώς επιλέγεται ο νικητής του Νομπέλ Λογοτεχνίας; Τα κριτήρια της Σουηδικής Ακαδημίας παρέμεναν επί πολλές δεκαετίες κρυφά. Εφέτος όμως χύθηκε φως στο μυστήριο, καθώς δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά τα αρχεία της Ακαδημίας. Η γαλλική εφημερίδα «Le Μonde» παρουσιάζει αποσπάσματα από την αλληλογραφία των ακαδημαϊκών, μέσα από την οποία αποκαλύπτονται τα κριτήρια επιλογής τους. Αποκαλύπτεται επίσης η «μάχη της δεκαετίας», σύμφωνα με τον «Μonde», ανάμεσα σε δύο ιερά τέρατα της λογοτεχνίας: τον Αντρέ Μαλρό και τον Αλμπέρ Καμύ.

Το 1954 οι υποψήφιοι ήταν 27, μεταξύ των οποίων ο Αμερικανός Ερνεστ Χεμινγκγουέι, ο Ισπανός Ραμόν Μενέντεθ Πιδάλ και για μία ακόμη φορά ο Μαλρό και ο Καμύ. Η επιτροπή των Νομπέλ, η οποία προτείνει τους υποψήφιους στους ακαδημαϊκούς, προέκρινε ως νικητή τον Χεμινγκγουέι. Οι Σουηδοί από την πλευρά τους συμπαθούσαν ιδιαιτέρως τον Μαλρό, έκριναν όμως ότι «η υποψηφιότητά του δεν μπορεί να υπερισχύσει αν δεν πάρει το έργο πιο μυθιστορηματική μορφή».

Ο πρόεδρος της επιτροπής σημείωνε ότι περίμενε κάτι καινοτόμο από τον Χεμινγκγουέι, ανάλογο της νουβέλας «Ο γέρος και η θάλασσα» που είχε γράψει προ διετίας, ενώ ένα άλλο μέλος της επιτροπής διαφωνούσε, πιστεύοντας ότι ο Χεμινγκγουέι «δεν χρει άζεται να κερδίσει Νομπέλ για να γίνει πιο διάσημος ή πιο πλούσιος». Τελικά, στη μυστική ψηφοφορία επικράτησε ο αμερικανός συγγραφέας.
Την επόμενη χρονιά οι υποψήφιοι ήταν 46. Ο Καμύ «δεν είχε τίποτε το καινοτόμο να παρουσιάσει», ενώ το έργο του Μαρλό χαρακτηριζόταν «ίδιο με το προηγούμενο». Τελικά κέρδισε ο Ισλανδός Χάλντορ Λάξνες.

Το 1956, ανάμεσα στα 44 ονόματα υπήρχε έντονη η γαλλική παρουσία. Η επιτροπή εξυμνούσε τον Καμύ για την «Πτώση», «ένα μυθιστόρημα που αξίζει να τον βάλει και πάλι στο επίκεντρο της προσοχής», θεωρούσε όμως ότι θα έπρεπε να περιμένουν ώστε να έχουν πιο εμπεριστατωμένη άποψη. Νικητής αναδείχθηκε ο Ισπανός Χουάν Ραμόν Χιμένεθ, στον οποίο ο κύριος Σίβερτζ είχε εκφράσει την προτίμησή του.

Το 1957, τέλος, ανάμεσα στους 49 υποψηφίους βρέθηκε για πρώτη φορά και ο Ζαν Πολ Σαρτρ. Ωστόσο η επιτροπή πρότεινε ομοφώνως στους ακαδημαϊκούς το όνομα του Καμύ. «Το γεγονός ότι προβάλλει την παράνοια της ανθρώπινης ύπαρξης δεν οφείλεται σε έναν στείρο αρνητισμό»σημείωνε, ενώ χαρακτήριζε «ημιτελές» το έργο του Μαλρό που είχε βρεθεί ξανά στο προσκήνιο χάρη στην επανέκδοση της «Ελπίδας».

Τελικά, ο Καμύ κέρδισε το Νομπέλ. Οσο για τον Μαλρό, δεν τιμήθηκε ποτέ με το βραβείο.

via