Ο Δημήτρης Τ. Αναλις δεν είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, ούτε καν ένας συνηθισμένος ποιητής. Πολίτης του κόσμου και φίλος με μερικούς από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες, συγγραφείς και ποιητές του πλανήτη. Τον γοητεύουν ιδιαίτερα τα πρόσωπα που γράφουν ιστορία, κι ίσως ακόμα περισσότερο τα μαύρα πρόβατα της πολιτικής και της τέχνης. Αυτή τη φορά αποφάσισε να γράψει διηγήματα. Οπως πάντα, στα γαλλικά.
Στα ελληνικά κυκλοφόρησαν πρόσφατα με τίτλο «Το άλλο βασίλειο» (Εκδόσεις «Εξάντας») σε εξαιρετική μετάφραση της Οντέτ Βαρών-Βασάρ. «Πρωταγωνιστές» του ο Ελ Γκρέκο, ο Πολ Ντελβό, αλλά και πολλοί άλλοι γνώριμοί μας.
- Διαβάζοντας το πρώτο σας διήγημα, «Το άδειο ένδυμα», σκέφτεται κανείς μια άλλη τρομοκρατία των ημερών, αυτή της ηλεκτρονικής «ενημέρωσης».
«Στην Ελλάδα, μα και αλλού, θέλουμε να 'μαστε επώνυμοι, εξ ου και η διφορούμενη σχέση μας με τα μίντια. Δεν μας ενδιαφέρει το είμαι αλλά το φαίνομαι. Τα μίντια είναι το Τέταρτο Ράιχ. Η τηλεόραση ζει στο δικό της χρόνο, ο τύπος στον δικό του, ενώ ο καλλιτέχνης ζει σ' έναν απόλυτα προσωπικό χρόνο, ο οποίος είναι πλήρης, καθώς το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον γίνονται ένα».
- Στα δύο πρώτα διηγήματά σας οι ήρωες «αγιάζουν» μακριά από τον τόπο τους. Και οι δύο (ο ένας μάλιστα, ο Γκρέκο) φεύγουν από επιλογή. Στην Ελλάδα πλανιέται χρόνια ένας γενικόλογος αφορισμός, ότι εδώ δεν μπορούν τα μεγάλα ταλέντα να αναπτυχθούν. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;
«Ο Γκρέκο ήθελε να γίνει ζωγράφος, αλλά ζωγραφική στην Κρήτη δεν υπήρχε -δεν μιλάω για την υπέροχη αγιογραφία της ίδιας εποχής-, επομένως πήρε άλλους δρόμους. Οσο για την ανάπτυξη ταλέντων, έξι αιώνες σκλαβιάς και πάνω από χίλια χρόνια ορθοδοξίας λένε τα πάντα. Παρ' όλα αυτά, όμως, υπάρχουν ο Κάλβος, ο Σολωμός, ο Καβάφης, ο Ρίτσος, ο Σεφέρης, ο Ελύτης, άνθρωποι του λόγου, όλοι τους, γιατί η ζωγραφική στην Ελλάδα γεννήθηκε τον 20ό αιώνα».
- Στα διηγήματά σας η τέχνη διαπλέκεται, κατά έναν τρόπο, με την εξουσία, αλλά στην περίπτωση των ηρώων σας, καταφέρνει να μην την εξυπηρετεί. Στην σημερινή εποχή, όπου οι εκδότες και οι επιμελητές των εκθέσεων επιβάλλουν τι θα δούμε μπορούμε να περιμένουμε έναν σύγχρονο Γκρέκο ή έναν ακόμα Καζαντζάκη;
«Μπορούμε να περιμένουμε τα πάντα και τίποτα. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι τους καλλιτέχνες τους γνωρίζουμε όταν είναι αργά. Η εποχή μας έχει καταργήσει τα πάντα - εκτός απ' το χρήμα: την ανθρωπιά (που έγινε επάγγελμα), την ηθική, τον ηρωισμό, την τιμή, την πατρίδα, τη ζωγραφική, τη μουσική... Πάμε για δρόμους όπου η υπερκατανάλωση θα αντικαταστήσει το μέλλον, και το κενό και τα δύο».
Περνώντας απ' τον υπερρεαλισμό
- Τα διηγήματά σας έχουν έντονα υπερρεαλιστικά στοιχεία. Εχει να κάνει αυτό και με τις λογοτεχνικές σας προτιμήσεις;
«Το πέρασμα από τον υπερρεαλισμό είναι γόνιμο, αρκεί να μην κολλήσει κανείς γιατί τότε γίνεται στιλ. Είναι ένα ζήτημα που είχα συζητήσει με τον Ελύτη. Η γραφή, η ποίηση ιδιαίτερα, χρειάζονται ακρίβεια και η ατίθαση ελευθερία του υπερρεαλισμού παρασύρει, τελικά, σε ακαδημαϊκά σχήματα».
- Υπάρχει κάποιο διήγημα στο τελευταίο σας βιβλίο που ξεχωρίζετε;
«Μάλλον το "Αδειο ένδυμα". Μπορεί, βέβαια, να είμαι επηρεασμένος από τον Πέτερ Χάντκε ως προς αυτό. Το αγαπάει ιδιαίτερα και μ' έκανε να το δω με άλλα μάτια».
- Μαζί με τον Χάντκε υπερασπιστήκατε πολλές φορές και τον Μιλόσεβιτς και τον Κάρατζιτς, αποδεχόμενοι να πληρώσετε γι' αυτό (ειδικά στη Γαλλία).
«Από το 1983, όπου γνωρίστηκα με τον Κάρατζιτς, διατηρώ γι' αυτόν πάντα την ίδια αγάπη, εκτίμηση και φιλία. Είναι από τους πλέον συκοφαντημένους ανθρώπους του αιώνα μας».
- Δηλαδή, αμφισβητείτε τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα και το ρόλο του σε αυτή;
«Ναι, απολύτως! Μιλάνε για 7-8.000 πτώματα. Εχουν βρεθεί 1.400, από τα οποία περίπου 600 θεωρήθηκαν μουσουλμάνοι. Υπήρξαν σφαγές εκατέρωθεν. Μην ξεχνάτε ότι έγινε πόλεμος. Οι μουσουλμάνοι υποχωρώντας έσφαξαν δύο-τρία σερβικά χωριά. Μόλις το μάθανε, εξαπολύθηκαν οι λεγόμενοι Σκορπιοί, παραστρατιωτικά σερβικά τάγματα, οι οποίοι πράγματι έσφαξαν πολλούς μουσουλμάνους, αλλά δεν ξέρουμε πόσους. Με τόσα μέσα που διαθέτουν και ψάχνουν τόσα χρόνια, γιατί δεν τα έχουν βρει;»
- Θα τον επισκεφτείτε στη Χάγη;
«Το Δικαστήριο της Χάγης είναι καθαρά "κατοχικό". Το έχω ήδη καταγγείλει γραπτώς σε ειδική επιστολή που δημοσιεύτηκε στη Γαλλία, αλλά και σε διάφορα άρθρα μου. Αυτό δεν θα μ' εμποδίσει βέβαια να πάω, αν το θελήσει ο Κάρατζιτς και, κυρίως, αν μ' αφήσουν».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου