Μ αρέσουν πολύ τα βραβεία. Να τα παίρνουν οι άλλοι. Να τα παίρνω εγώ (αυτό ομολογουμένως περισσότερο). Ξέρεις από μέσα σου -είτε είσαι αναγνώστης, είτε συγγραφέας- πως ένα βραβείο δεν σημαίνει αναγκαστικά τίποτα: μια ομάδα ειδικών σε ξεχώρισε για δικούς της λόγους που συχνά δεν συνδέονται καλά και σώνει με την ποιότητα της δουλειάς σου. Κι όμως νιώθεις (επιτέλους!) δικαιωμένος (τους έδειξες εσύ!) και στους εφτά ουρανούς αν είσαι ο υπερτυχερός της χρονιάς. Αν πάλι είσαι αναγνώστης τρέχεις να το αναζητήσεις το βραβευθέν, σε τρώει η περιέργεια, ανυπομονείς να συγκρίνεις το γούστο σου με της αυθεντίας συχνά μόνο και μόνο για να ορθώσεις το ανάστημα σου απέναντί της.
Εν ολίγοις, ναι, έχουν πλάκα τα βραβεία όπως κάθε διαφημιστικό τρικ. Φέρνουν τα βιβλία στο στόμα του κόσμου. Οδηγούν ανθρώπους στα βιβλιοπωλεία. Στηρίζουν τους εκδότες που στενάζουν από την κρίση (ακόμα κι όταν κρίση δεν υφίσταται). Και κυρίως κάνουν εκστατικά ευτυχισμένο έναν άνθρωπο για δυο τρεις βδομάδες. Για να κάνουν όμως καλά τη δουλειά τους υπάρχουν προαπαιτούμενα: πρέπει να έχουν κριτές με καλή έξωθεν μαρτυρία, αλλά όχι τα μαυσωλεία, ανθρώπους του συναφιού ενεργούς που ζουν σήμερα. Επειτα χρειάζονται λίγη φασαρία, μια αμφιβολία, ένα λαλίστατο, σοβαρό αλλά και σκαμπρόζο παρουσιαστή, μια στάλα αμαρτωλή σοουμπίζικη λάμψη (όπως τα βραβεία του «Διαβάζω» παραδείγματος χάριν) και τη μεγαλύτερη δυνατή δημοσιότητα.
Ξέρω ότι στραβώνουν οι μούρες των σοβαροφανών, αλλά δεν είναι σοβαρά πράματα τα βραβεία, πώς να το κάνουμε. Μεγάλα βιβλία δεν έχουν πάρει ποτέ καμία διάκριση και μετριότητες δοξάστηκαν με τίτλους – γνωστό αυτό. Τα βιβλία δεν είναι καλλονές να μετρήσουμε μέση, στήθος, μπούτι και να καταλήξουμε.
Το αληθινό βραβείο για ένα βιβλίο που εκδίδεται σήμερα είναι εκείνο το πιθανό χέρι (the if hand που θα έλεγε κι ο cummings) που θα το τραβήξει από τη βιβλιοθήκη σε διακόσια χρόνια – αν υπάρχουν ακόμα τότε βιβλιοθήκες ή χέρια…
* Η κ. Λένα Διβάνη διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, είναι συγγραφέας και αντιπρόεδρος του ΕΚΕΒΙ.
--------------------------------------
Μια διαφορετική προσέγγιση του θεσμού των βραβείων μπορείτε να διαβάσετε εδώ: Βραβεία λογοτεχνίας: μήπως το έχουμε παρακάνει;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου