27/2/10

"Ενός λεπτού μαζί", με την Κική Δημουλά..

10o ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ - Βιβλιοθήκη Λασκαρίδη

image Την Παρασκευή 27 Μαρτίου η Βιβλιοθήκη Λασκαρίδη στον Πειραιά μας έδωσε την ευκαιρία να συναντήσουμε με τη Θεωρητική κατεύθυνση της Γ΄Λυκείου την ποιήτρια Κική Δημουλά. Ήταν μια ώρα μεστή από τη σοφία και τη ζωντάνια του λόγου της Δημουλά που όλοι μας απολαύσαμε.

Οι αίθουσες της Βιβλιοθήκης γέμισαν από παιδιά διαφόρων σχολείων που «βομβάρδισαν» την ποιήτρια με τις ερωτήσεις τους, άλλες «στημένες» και κάπως μικρομέγαλες κι άλλες πραγματικά βγαλμένες μέσα από τον ουσιώδη προβληματισμό που γεννούσε η σκέψη της.

Η προσπάθειά μας να αποτυπώσουμε και φωτογραφικά το γεγονός ήταν ατυχής καθώς έλειπε ο παπαράτσι του σχολείου μας, η Ελένη Κυριμκύρογλου. Παρόλ’ αυτά ελπίζουμε η καταγραφή του λόγου της ποιήτριας ( σύνθεση των σημειώσεων που «ως καλές μαθήτριες» κρατήσαμε μαζί με την Ειρήνη Λιβανού) να αποδειχτεί πιο ευτυχής. Ήταν πολλά και σημαντικά όσα είπε για την ποίηση, τη μνήμη, τον έρωτα και το χαμό, τη γυναίκα, τη ζωή, τον κόσμο:

Η Ποίηση, -σε αντίθεση με την πεζογραφία που έχει το δικαίωμα να πλατιάσει και μετά να επανορθώσει -, είναι στριμωγμένη σε μικρό χώρο και προσπαθεί μέσα από τη συμπύκνωση και τον κατάλληλο συνδυασμό λέξεων και ήχων να δώσει ένα βάδισμα διαφορετικό, μια καινούρια διατύπωση σε γνωστά πράγματα, που γίνονται έτσι πιο ευαίσθητα και ευπαθή. Η μοίρα της ποίησης είναι να παρερμηνεύεται. Στοιχείο της η ευγένεια.

Δεν ξέρουμε τι μας σπρώχνει στην ποίηση: μπορεί να’ναι το DNA του παππού μας, το ευφάνταστο και ονειροπαρμένο της νιότης μας, αλλά μετά η ποίηση απαιτεί προσγείωση, να πατάς γερά στο έδαφος.

Δεν χρειάζεται να εξιδανικεύεται ο ποιητής: Ο ίδιος άνθρωπος μπορεί να γράψει καλά και κακά ποιήματα. Οι ποιητές αρπάζουν ευκαιρίες όπου τους έρθουν. Μόνο η καλή , η κατάλληλη στιγμή παράγει το ποίημα. Το αίτιο μπορεί να είναι μικρό και τυχαία η δυνατότης να γράψεις ένα ποίημα, το ρεφενέ σου στην ουσία είναι η άσκηση, η επιμονή κι η δυσπιστία σ’ αυτό που κάνεις. Άδικη η εξιδανίκευση της ποίησης· δίκαιη η υψηλή απόλαυση. Κατά τύχη κάποιος άνθρωπος γράφει ποιήματα· επομένως δεν χρειάζεται θεοποίηση.

Η ποίηση μπορεί να μας ολοκληρώσει; Μόνο αν μας ελκύει μπορεί να συμβάλει στην ολοκλήρωσή μας.

Για τη δική της ποίηση: δεν φέρνει κανένα όραμα, δεν «βγαίνει έξω» απ’ αυτό που είναι, μόνο « η καθημερινότητα πιάνεται στο αγκίστρι της». Γράφει τα βιώματά της, γιατί έτσι μόνο μπορεί να λειτουργήσει, όχι αναγκαστικά κάτι συγκλονιστικό, βίωμα είναι και μια παροδική στιγμή που αν τη φωτογραφίσεις μέσα από την ευαισθησία σου γίνεται ποίημα· ακόμα κι ένα περαστικό συναίσθημα, η εικόνα ενός πουλιού στον ουρανό μπορεί να γίνει ποίημα. Αυτά, όμως, περνούν μέσα από «το χωνευτήρι των συγκινήσεών» της, που πρέπει πρώτα να θαφτούν κι ύστερα από καιρό να τις ανασύρει.
«Την ώρα της συγκινήσεως δεν γράφεται ποίημα. Το χαρτί μου είναι όλο μνήμη. Δεν μπορώ να στερηθώ την ένταση του πράγματος που ζω γι’ αυτό ποτέ δεν γράφω την ώρα που τα ζω.» Η μνήμη που είναι το 80% της ποίησής της, τα ξαναφέρνει έπειτα τροποποιημένα αλλά δυνατά.

Για τη λεξιπλασία ως βασική αρετή της ποίησής της: η Κική Δημουλά το αρνείται γιατί θεωρεί ότι αυτή είναι αποτέλεσμα αδυναμίας του ποιητή να χρησιμοποιήσει την υπάρχουσα και να πει τα πράγματα με τη σωστή τους λέξη. Ένας καλός ποιητής δεν κάνει καινούριες λέξεις. «Στις λέξεις βολεύω συναισθήματα, ανησυχίες.. Ψάχνω να βρω καλές λέξεις όχι κακόηχες.» Χαρακτηρίζει αυτή την τάση της εφετζίδικη και δηλώνει ότι συχνά μετανιώνει κι ότι συνεχώς κρίνει τα ποιήματά της, τα βάζει σ΄ ένα εδώλιο και τα δικάζει.

Η αισθητική καθοδηγεί την ποίησή της και την ωθεί να δίνει προτεραιότητα σε πράγματα που δεν έχουν και που μέσα από τη διαδικασία της σύνθεσης γίνονται πρωτεύοντα.

Τα παιδιά τη ρωτούν πώς βίωσε τον έρωτα κι εκείνη απαντά:αγαπώντας και μη αγαπώμενη: μη σας κάνει εντύπωση, είπε, είναι δύσκολη η αμοιβαιότητα· δεν είναι ισότιμη η σχέση στον έρωτα. Αυτά που αγάπησε δεν της επιστράφηκαν ποτέ. Παραδέχτηκε, όμως, ότι ούτε κι αυτή ήταν δίκαιη σ’ αυτή την επιστροφή. Ο έρωτας είναι μαρτύριο, είπε, αλλά ωραίο μαρτύριο. Όμως, ξεχνάμε κι όλα γίνονται η «πείρα του χαμού», «ο χαμός είναι ο π αραλήπτης όλων μας των εμπειριών, της δράσης, των “ανακαλύψεών” μας».

Όταν ρωτούν για το ΕΠΤΟΗΘΗ του «Γας Ομφαλός» και τι την φοβίζει απαντά πως είναι ηττοπαθής άνθρωπος – «πριν νικηθώ έχω νικηθεί», είπε χαρακτηριστικά - κι ότι ηττάται συχνά στη ζωή της από τα ανεπίδοτα, την απομάκρυνση, την απόρριψη, αλλά ότι βρίσκει σ’ αυτή την ήττα έναν ηρωϊσμό: «Μετράω τα βήματα της ζωής μου σε επιτυχημένες ήττες».

Ως γυναίκα αισθάνεται αιχμάλωτη των ανδρών και των αντιξοοτήτων που αντιμετωπίζει ως γυναίκα. Θεωρεί πως η γυναίκα δεν είναι ποτέ ελεύθερη. Ομολογεί πως δεν έκανε τίποτε για να βελτιώσει τη θέση της.

Στο ερώτημα τι την πληγώνει απαντά πως την πληγώνει το γεγονός πως οι άνθρωποι πεινάνε· ευτυχία δεν μπορείς να παρέχεις, όμως, είναι αδιανόητο να πεθαίνουν παιδιά από πείνα, είπε με έμφαση. Η πείνα δεν είναι φυσική καταστροφή, είναι ζήτημα διανομής, κατανομής των αγαθών, πρόσθεσε.

Η ιδανική παιδεία; Δηλώνει πως δεν ξέρει ν’ απαντήσει. Ίσως, αυτή που θα έκανε τους ανθρώπους ευγενείς, τα άγρια ένστικτά μας αδρανή· ας κρατούσουν οι άνθρωποι τα ένστικτα αυτά φυλακισμένα μέσα τους, αφού είναι κι αυτά αναγκαία.

Η γνώση; Θεωρεί πως τα παιδιά τη φέρουν ως ένστικτο μέσα τους. Δεν πιστεύει στη διδασκαλία της ποίησης και ιδιαίτερα στην εξέτασή της. Στο σχόλιο μιας καθηγήτριας πως «ό,τι δεν εξετάζεται δεν μαθαίνεται» απαντά «ας μη μαθαίνεται». Ίσως το μόνο που θα’ πρεπε να κάνει ο δάσκαλος είναι να μαζεύει τα παιδιά και να διαβάζουν ποιήματα.

Πώς νιώθει την επιβεβαίωση: Ο καλός ποιητής δεν την νιώθει ποτέ. Η ανησυχία και η αβεβαιότητα είναι αυτό που σου δίνει κίνητρο, είναι το λίπασμα.

Για τη σχέση της με τη φύση: Δηλώνει νοσταλγός της φύσης και πως όταν βρεθεί κοντά της μεγαλοποιεί και την τσουκνίδα, ωστόσο παραδέχεται ότι είναι άνθρωπος της πόλης και δεν θα μπορούσε να ζήσει μόνο στη φύση.

Και η ζωή; Αυτή αποφασίζει για μας κι αυτό που μας δένει μαζί της είναι πολύ ισχυρό παρά τις απώλειές μας.

Πώς εμπνέεται από τη ρουτίνα και τη συνήθεια που είναι αυτό ακριβώς που δεν αντέχει ένας δεκαεπτάχρονος νέος; Χρησιμοποιώντας τη μνήμη, γιατί η μνήμη τής στέλνει πράγματα από έναν καλύτερο χρόνο. Αυτή επιλέγει τι θα κρατήσει κι είναι προστατευτική για μας ώστε να προχωρούμε μπροστά. Στο τετριμμένο και τη συνήθεια αντιτάσσουμε αυτό που αγαπάμε.

Μας παροτρύνει: «ανακαλύψτε αυτό που αγαπάτε».

"Ενός λεπτού μαζί" μας φάνηκε η ώρα και, δυστυχώς, τελειώνει. Ένα σχολείο της χαρίζει το πορτρέτο της κι όλοι μαζί ένα ζεστό χειροκρότημα.
Σ’ ευχαριστούμε, Κική Δημουλά.

23/2/10

Έγραψαν για την Κική Δημουλά (3)

"Στο Τελευταίο σώμα μου, η Κική Δημουλά ανανεώνει τον εσωτερικό της πλούτο. Δεν τον ξεχωρίζεις από τον γλωσσικό πλούτο μιας εκφραστικής που δεν χρωστάει τίποτε σε κανέναν, που καταφέρνει να μη σχηματοποιείται ποτέ, να μην καταφεύγει σε μοντέρνες κοινοτοπίες. Έτσι, το «σώμα» της ποίησής της λειτουργεί όλο μαζί, κινητικό, αρυτίδωτο, πλαστικό. Κι ανάμεσα από τον παλλόμενο ρυθμό αυτής της λειτουργίας, εκπέμπεται μακρόσυρτος ο καημός του δυσκολοβάσταχτου βίου. Το οπτικό σύμπαν (ουρανός, ελαιώνες, θάλασσες και τα λοιπά) ξετυλίγεται στα μάτια εμπρός σαν ένας απέραντος μορφασμός απαισιοδοξίας, αποδοκιμασίας, γρουσουζιάς, ανικανοποίητου, αμφιβολίας, θυμού, άρνησης, διασυρμού. Σε κανενός σύγχρονου ποιητή μας τους στίχους δεν θα παρατηρήσουμε τόσες ψυχικές ζυμώσεις. "
Ανδρέας Καραντώνης, περιοδ. Νέα Εστία, τχ.1299,1981

22/2/10

«Αβάσιμες» κατά την Τζ.Κ.Ρόουλινγκ οι κατηγορίες για λογοκλοπή


«Δεν γνώριζα ούτε τον συγγραφέα, ούτε το βιβλίο μέχρι τη στιγμή που διατυπώθηκαν οι κατηγορίες» υποστηρίζει η Ρόουλινγκ

 image «Αβάσιμες» και «εξωφρενικές» χαρακτήρισε η Τζ.Κ.Ρόουλινγκ τις κατηγορίες για λογοκλοπή, που περιγράφονται σε μήνυση που ασκήθηκε σε βάρος της με αφορμή το βιβλίο «Ο Χάρι Πότερ και το Κύπελλο της Φωτιάς».

Σύμφωνα με το BBC, η διάσημη και πολυεκατομμυριούχος συγγραφέας θα υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο με την οποία θα ζητά να αποσυρθεί η μήνυση, καθώς -όπως λέει- οι κατηγορίες δεν στοιχειοθετούνται.

«Οι κατηγορίες που διατυπώνονται όχι μόνο είναι αβάσιμες, αλλά είναι και εξωφρενικές. Είμαι, δε, απογοητευμένη από το γεγονός ότι τόσο εγώ όσο και ο εκδοτικός οίκος Bloomsbury, βρισκόμαστε στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας» δήλωσε.

Η μήνυση εναντίον της Ρόουλινγκ και του εκδοτικού οίκου Bloomsbury ασκήθηκε από τον κληρονόμο του Βρετανού συγγραφέα Αντριαν Τζέικομπς (που πέθανε το 1997), Πολ Αλεν.

Ο Αλεν υποστηρίζει ότι το βιβλίο της Ρόουλινγκ περιέχει κομμάτια του βιβλίου The Adventures of Willy The Wizard - No1 Livid Land, που εξέδωσε ο Τζέικομπς το 1987.

«Η αλήθεια είναι ότι δεν γνώριζα ούτε τον συγγραφέα, ούτε το βιβλίο μέχρι τη στιγμή που διατυπώθηκαν οι κατηγορίες. Το σίγουρο είναι πως δεν έχω διαβάσει το βιβλίο» υποστήριξε η Ρόουλινγκ.

from in.gr

400 μεταφρασμένα ελληνικά έργα σε 31 γλώσσες το 2009

logo[1] Το ταξίδι του ελληνικού βιβλίου συνεχίζεται…

Το Αρχείο Μεταφρασμένων Ελληνικών Βιβλίων του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) περιλαμβάνει το σύνολο των τίτλων που μεταφράζονται από τα ελληνικά προς άλλες γλώσσες.

Σύμφωνα με τη μέχρι στιγμής καταγραφή, το έτος 2009 έχουν μεταφραστεί 403 βιβλία σε 31 γλώσσες.

Από αυτά τα βιβλία, τα 115 είναι λογοτεχνικά, τα 221 αποτελούν μεταφράσεις έργων της αρχαιοελληνικής γραμματείας ενώ 67 βιβλία είναι μη λογοτεχνικά.
Ο πιο μεταφρασμένος σύγχρονος συγγραφέας για το 2009 είναι ο Γιάννης Ρίτσος με 17 βιβλία μεταφρασμένα. Ακολουθούν οι Άννα Χατζημανώλη με 6 μεταφράσεις παιδικών της βιβλίων στα τούρκικα και οι Πέτρος Μάρκαρης, Βαγγέλης Ηλιόπουλος και Κωνσταντίνος Καβάφης με 5.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει έως στιγμής: 69 στα ισπανικά-καταλανικά, 50 στα αγγλικά, 48 βιβλία στα σερβικά, 39 στα γερμανικά, 33 στα γαλλικά, 28 στα τουρκικά, 24 στα ιταλικά, 15 στα κινέζικα, 13 στα αλβανικά, 9 στα ρωσικά, 8 στα πολωνικά, 7 στα σλοβένικα, 7 στα σουηδικά, 5 στα πορτογαλικά, 5 στα τσέχικα, 8 στα κορεατικά, 4 στα ρουμάνικα, 4 στα ουγγρικά, 4 στα αραβικά, 3 στα ολλανδικά, 3 στα δανέζικα, 3 στα βουλγάρικα, 3 στα λιθουανικά, 3 στα νορβηγικά, 2 στα γιαπωνέζικα και από 1 στα εσθονικά, φινλανδικά, κροατικά, εβραϊκά, λετονικά, και σλοβάκικα.

Υπενθύμιση προς εκδότες και συγγραφείς: το ΕΚΕΒΙ παρακαλεί θερμά τους ενδιαφερομένους που διαθέτουν τη σχετική βιβλιογραφία να την καταθέτουν στην υπεύθυνη του ΕΚΕΒΙ κα Μάγδα Τσουμή (τηλ.: 210 9200306, ηλ.ταχ.: mtsoumi@ekebi.gr)

Πηγή

20/2/10

Η Κική Δημουλά είπε: (2)

"Η Τέχνη ξαναπλάθει ως λαθραίος θεός τον κόσμο
από την αρχή, μεταμορφώνοντας ό,τι μας απελπίζει
ως γνωστό κι αδιάσειστο
σε μια καταπραϋντική αβεβαιότητα."

19/2/10

Το εργαστήρι του βιβλίου: Εαρινός κύκλος σεμιναρίων (1/3-16/5/10)

[UPDATE 23/2/10]

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΑΝΑΒΟΛΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η ανοιχτή συνάντηση ενημέρωσης για τον νέο κύκλο σεμιναρίων του «Εργαστηρίου του βιβλίου» που ήταν προγραμματισμένη για την Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010 αναβάλλεται λόγω της 24ωρης πανελλαδικής απεργίας.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Τετάρτη 3 Μαρτίου 2010, στις 12:00, στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΕΚΕΒΙ (ΑΘ. Διάκου 4, στάση μετρό «Ακρόπολη»). Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν μέχρι και εκείνη την ημερομηνία να υποβάλλουν αίτηση συμμετοχής.

Τα μαθήματα του εαρινού κύκλου σεμιναρίων θα ξεκινήσουν την Δευτέρα 8 Μαρτίου  και θα διαρκέσουν δέκα εβδομάδες (εξαιρουμένης της Μεγάλης Εβδομάδας) έως την Παρασκευή 21 Μαΐου 2010.

Το εργαστήρι του βιβλίου σας προσκαλεί σε ανοιχτή συνάντηση ενημέρωσης
με τους διδάσκοντες καθηγητές την Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010

Εαρινός κύκλος σεμιναρίων: 1 Μαρτίου - 16 Μαΐου 2010

Ξεκίνησαν οι εγγραφές για τον εαρινό κύκλο σεμιναρίων στο «Εργαστήρι του βιβλίου» που οργανώνει σταθερά τα τελευταία πέντε χρόνια το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ). Ένα «Εργαστήρι» ζωντανό και δημιουργικό που αναδεικνύει νέους, ταλαντούχους επαγγελματίες που ασχολούνται δημιουργικά με τον χώρο του βιβλίου.
Με περισσότερους από 1.500 αποφοίτους 44 από τους οποίους έχουν εκδώσει το δικό τους βιβλίο, 18 έχουν βραβευθεί, εντός και εκτός Ελλάδας, για το έργο τους, ενώ δεκάδες έχουν βρει επαγγελματικό προσανατολισμό σε εκδο τικούς οίκους, το «Εργαστήρι του βιβλίου» έχει καταξιωθεί για το υψηλό επίπεδο διδασκαλίας από έγκριτους συγγραφείς και επαγγελματίες του βιβλίου.

Η καθιερωμένη συνάντηση γνωριμίας (open house) των υποψήφιων μαθητών με τους δασκάλους θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΕΚΕΒΙ (ΑΘ. Διάκου 4, στάση μετρό «Ακρόπολη») στις 12 το μεσημέρι της Τετάρτης 24 Φεβρουαρίου 2010, καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή αίτησης συμμετοχής. Οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να συζητήσουν με τον συντονιστή των σεμιναρίων κ. Στρατή Χαβιαρά, (συγγραφέα και διευθυντή του εργαστηρίου “Writing the Novel” στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ) καθώς και με τους άλλου ς διδάσκοντες καθηγητές.

Ο εαρινός κύκλος περιλαμβάνει τα παρακάτω σεμινάρια διάρκειας 10 εβδομάδων:
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Συντονιστής: Στρατής Χαβιαράς

· Μυθιστόρημα Στρατής Χαβιαράς, Αργυρώ Μαντόγλου
· Μικρή φόρμα Στρατής Χαβιαράς
· Διήγημα Μισέλ Φάις, Τάσος Γουδέλης
· Νουβέλα Μισέλ Φάις
· Ποίηση Στρατής Πασχάλης
· Παιδικό βιβλίο Χρήστος Μπουλώτης, Ελένη Σβορώνου
·
Δημοσιογραφία, κριτική και λογοτεχνία Βαγγέλης Χατζηβασιλείου

ΕΡΓΑΣΤ ΗΡΙΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Συντονιστής: Στρατής Χαβιαράς
· Γλωσσική και τυπογραφική διόρθωση και επιμέλεια βιβλίου
(4 επίπεδα)
Δημήτρης Θάνας

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
· Καλλιτεχνική βιβλιοδεσία
Βασιλική Βλάχου, Ευαγγελία Μπίζα
Αναλυτικές πληροφορίες για κάθε σεμινάριο θα βρείτε στον κόμβο του ΕΚΕΒΙ: www.ekebi.gr και στα τηλέφωνα: 210-3248341-2, 210-9200325

ΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΒΛΙΟΥ

Δείτε το Πρόγραμμα μαθημάτων

16/2/10

Η Κική Δημουλά είπε: (1)

«Δε διάλεξα τρόπο να εκφραστώ. Όποιος στάθηκε μπροστά μου. Μιλάνε συχνά για μανιέρα. Μανιέρα θα πει να έχεις τον απλό, καθαρό τρόπο στη διάθεσή σου, να έχεις ένα σχήμα λόγου σε χίλιες μορφές, κι εσύ να θέλεις το πιο σύνθετο για να εντυπωσιάσεις. Εγώ δεν είχα τέτοιες ευκαιρίες. Στην προσπάθειά μου να κατά πολεμήσω την αδυναμία μου να γράψω, έγραφα. Δε μου ήταν καθόλου ευχερές θέλω να πω. Η γλώσσα οργανώθηκε μόνη της. Δεν έκανα τίποτα.»

15/2/10

Έγραψαν για την Κική Δημουλά (2)

Η Δημουλά ανήκει στην εποχή μας – δηλαδή στο σήμερα. Δεν αυταπατάται, ή τουλάχιστο να αυταπατάται. Αλλά, επειδή πολλές δυνάμεις μέσα της την ωθούν με πάθος προς τη ζωή, η προσγειωτική της ψυχολογία γίνεται αφορμή να αισθάνεται τη ζωή σαν κάτι το δυσάρεστο, σαν μια κατάσταση που σε προκαλεί να τη διασύρεις, να τη ψέξεις, να τη σαρκάσεις. Αυτό κάνει και η Δημουλά, σε όλα της σχεδόν τα ποιήματα, και πραγματικά το πετυχαίνει. Δεν έχει απλώς διάθεση για σαρκασμό, νοιώθει την ανάγκη του. Και αυτή η ανάγκη είναι η ποίησή της, συσσωρευμένη κάτω από αλλεπάλληλους και γραφικά δοσμένους σαρκαστικούς μορφασμούς. Έτσι μπορούμε να εξηγήσουμε το δέσιμό της με την καθαρεύουσα και, ειδικά, με την καβαφική γλώσσα. […] Η Κική Δημουλά βαδίζει «επί τα ίχνη» του βαθύτερου εαυτού της με βήματα σταθερά, με μια περπατησιά που έχει και κοψότητα και χάρη και στοχασμό. Ο Παλαμάς δεν είναι που είπε «κάποια περπατήματα μιλάνε – σα λογάκια, αργά, στοχαστικά;».
Ανδρέας Καραντώνης, εφημ. Μεσημβρινή, 8/11/1963

Έγραψαν για την Κική Δημουλά (1)

«Δυο χρόνια περίπου χωρίζουν το Έρεβος από το Ερήμην, κι ωστόσο η Δημουλά είναι μια τελειωμένη κιόλας ποιήτρια. Ο άνθρωπος, θέλω να πω, που παθαίνεται κι έχει την ωριμότητα να θεάται τα πάθη του σαν αλλότρια και να στοχάζεται, με προσωπικό κιόλας στοχασμό, πάνω τους και πάνω στον κόσμο, κι ο ποιητής, ο κυρίαρχος ενός εκφραστικού οργάνου, που δίδει έργο – και έργο ανθεκτικό σε κάθε κριτικό έλεγχο. Κι αυτό είναι κάτι που πολύ σπάνια το συναντήσαμε, τα τελευταία τούτα χρόνια, ανάμεσα στους νέους μας ποιητές… Η Δημουλά είναι το σημαντικότατο κέρδος της νεοελληνικής Ποιήσεως αυτής της ώρας.»
Άρης Δικταίος, περιοδ. Καινούρια Εποχή, Φθινόπωρο 1958

10/2/10

Αναδρομική απονομή Booker 40 χρόνια μετά...

Και οι κριτές κάνουν λάθη.

image Αρχειοθέτης του βρετανικού λογοτεχνικού βραβείου Booker ανακάλυψε, ύστερα από 40 χρόνια, ότι μια σειρά αξιόλογων μυθιστορημάτων του 1970 τέθηκαν εκτός συναγωνισμού λόγω αλλαγών στους κανόνες απονομής του βραβείου.

Το 1971, δύο χρόνια μετά τη θέσπισή του, το βραβείο έπαψε να δίδεται αναδρομικά και τροποποιήθηκε σε βραβείο για το καλύτερο μυθιστόρημα της (εκάστοτε εκδοτικής) χρονιάς. Η αναθεώρηση είχε ως αποτέλεσμα και τη μεταφορά του χρόνου επίδοσής του, από τον Απρίλιο στον Νοέμβριο. Οι αλλαγές έθεσαν αυτομάτως εκτός συναγωνισμού 22 αξιόλογα -όπως φάνηκε με τα χρόνια- μυθιστορήματα του 1970, καθώς ουσιαστικά το βραβείο Booker της τότε χρονιάς δεν δόθηκε ποτέ. Πολλοί από τους συγγραφείς των εν λόγω βιβλίων, όπως η Αϊρις Μέρντοχ, ο Aυστραλός νομπελίστας Πάτρικ Γουάιτ ή ο Χ. Ε. Μπέιτς θεωρούνται πλέον καταξιωμένοι, αν όχι «κλασικοί». Αρκετοί, δεν βρίσκονται πλέον εν ζωή.

Θεσπίστηκε επιτροπή τριών κριτών, με αποστολή την απονομή του χαμένου βραβείου (Lost Booker Prize) για το καλύτερο μυθιστόρημα του 1970. H δημοσιογράφος και κριτικός Ρέιτσελ Κουκ, η παρουσιάστρια του δελτίου ειδήσεων του ΙΤΝ, Κέιτι Ντέρχαμ, και ο ποιητής και μυθιστοριογράφος Τομπάιας Χιλ καλούνται αρχικά να επιλέξουν τα έξι επικρατέστερα βιβλία. Στους υποψηφίους συγκαταλέγονται, εκτός από τη Μέρντοχ, η Σούζαν Χιλ, ο Ντέιβιντ Λοτζ, ο Τζο Ορτον, ο Τζ. Γκ. Φάρελ, η Ρουθ Ρέντελ και η Μαίρη Ρενό.

Πηγή

4/2/10

Σε ποιητική συλλογή δόθηκε φέτος το φημισμένο βραβείο Costa

image Ο ποιητής Κρίστοφερ Ράιντ (Christofer Reid) είναι νικητής του φετινού βραβείου Costa Book (το πρώην Whitbread) για τη συλλογή του «Το σκόρπισμα» (The Scattering), φόρος τιμής στη σύζυγό του Λουσίντα Γκέιν, την οποία έχασε το 2005. Η ανακοίνωση του φετινού νικητή έγινε χθες το βράδυ σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε στο κεντρικό Λονδίνο.

Φαίνεται ότι ο Ράιντ ήταν μάλλον αουτσάιντερ καθώς είχε, μεταξύ των άλλων, να αναμετρηθεί με το φαβορί, τον Κολμ Τόιμπιν και το βιβλίο του «Μπρούκλιν». «Μετά από μια προσωπική τραγωδία», δήλωσε η Τζόζεφιν Χαρτ, η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, «ο Κρίστοφερ Ράιντ έγραψε ένα σπουδαίο έργο που διαθέτει δυναμική οικουμενική. Λιτό, όμορφο και συγκινητικό - όλοι νιώσαμε ότι είναι ένα βιβλίο που ο καθένας μας θα ήθελε να διαβάσει. Γεμάτο αλησμόνητους στίχους - το “Σκόρπισμα” είναι ένα εκπληκτικό έργο».

Ο Ράιντ γεννήθηκε το 1949 στο Χονγκ Κονγκ, σπούδασε στην Οξφόρδη και στη συνέχεια εργάστηκε ως δημοσιογράφος και κριτικός βιβλίου. Εργάστηκε επίσης ως υπεύθυνος της σειράς της ποίησης στον φημισμένο εκδοτικό οίκο Faber and Faber.

Το «Σκόρπισμα» κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Arete Books και είναι η έκτη ποιητική συλλογή που αποσπά το βραβείο του Βιβλίου της Χρονιάς. Προηγουμένως, ήταν ο Σέιμους Χίνι που είχε τιμηθεί με το συγκεκριμένο βραβείο, το 1999, για το «Beowulf».

Ο θεσμός του Βιβλίου της Χρονιάς θεσπίστηκε το 1985 και έχει απονεμηθεί σε εννέα μυθιστορήματα, σε τέσσερα μυθιστορήματα πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων, πέντε φορές σε βιογραφίες, πέντε φορές σε ποιητικές συλλογές και μία φορά σε παιδικό βιβλίο.

Τα βραβεία Costa δίδονται στα πιο απολαυστικά βιβλία της προηγούμενης χρονιάς από συγγραφείς που εδρεύουν στη Μεγάλη Βρετανία και την Ιρλανδία. Θεσπίστηκαν το 1971, ως Whitbread PLC, ώσπου το 2006 η μάρκα καφέ Costa ανακοίνωσε ότι θα ήταν ο αποκλειστικός χορηγός των συγκεκριμένων βραβείων.

via

Στιγμιότυπα από τη συνάντηση με τον Θανάση Βαλτινό

Με αφορμή την ανάγνωση – κυρίως - των βιβλίων του συγγραφέα «Το συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη» και «Η κάθοδος των εννιά», τα μέλη της Ομάδας Ανάγνωσης αλλά και όσοι φίλοι του βιβλίου και της ανάγνωσης παρευρέθησαν συζήτησαν με τον συγγραφέα για το έργο του και τη θέση του συγγραφέα στη σημερινή εποχή.

Η συνάντηση έγινε την Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010 στις 7.00 μμ. στο χώρο εκδηλώσεων της Βιβλιοθήκης (Κάδμου και Δαιδάλου- 3ος όροφος).

Βραβεία Λογοτεχνίας Παιδικού Βιβλίου

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=41&nid=1102290 Τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας Παιδικού Βιβλίου ανακοίνωσε την Τετάρτη το υπουργείο Πολιτισμού.

Το βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου απονέμεται φέτος εξ ημισείας:

  • ομόφωνα στην Λότη Πέτροβιτς - Ανδρουτσοπούλου για το βιβλίο της «Η προφητεία του κόκκινου κρασιού» (εκδ. Πατάκη) και
  • κατά πλειοψηφία στην Φωτεινή Φραγκούλη για βιβλίο της «Εφτά ορφανά μολύβια... εφτά ιστορίες» (εκδ. Ελληνικά Γράμματα).

Το Βραβείο Εικονογράφησης Παιδικού Βιβλίου απονέμεται κατά πλειοψηφία εξ ημισείας:

  • ομόφωνα στην Κατερίνα Βερούτσου για το βιβλίο «Νεράιδα πάνω στο Έλατο» του συγγραφέα Μάνου Κοντολέων (εκδ. Πατάκη) και
  • κατά πλειοψηφία στον Θανάση Δήμου για το βιβλίο «Μια χειμωνιάτικη ιστορία» (εκδ. Πατάκη).

Το Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για παιδιά απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Σάκη Σερέφα για το βιβλίο του «Ενας δεινόσαυρος στο μπαλκόνι μου» (εκδ. Πατάκη).

3/2/10

Διαξιφισμοί για το “Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή”

Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή / Βασίλης Γκουρογιάννης

image [...] Το παλιό λεωφορείο, ένα Βόλβο εικοσαετίας, με αεροπορικό βόμβο και ξερούς τριγμούς, ξεκίνησε για μια σύντομη περιήγηση στην παλαιά Λευκωσία και αποκεί θα κατευθυνόταν προς το ξενοδοχείο Nicosia. Στην ατμόσφαιρά του πλανιόταν η αίσθηση ότι εγκατέλειπαν πίσω στη Μακεδονίτισσα τους νεκρούς συμπολεμιστές, ηττημένοι από το πάθος για μια παγωμένη μπίρα. Έτσι κι αλλιώς, δεν μπορούσαν να τους παρηγορήσουν. Δεν γνωρίζουν αν οι νεκροί χρειάζονται παρηγοριές. Αυτό που έγινε πριν από λίγο ήταν μια βιαστική συνάντηση έπειτα από τριάντα τόσα χρόνια παλαιών φίλων, οι οποίοι δεν είχαν τίποτε πλέον να πουν πέρα από τα τυπικά και ανυπομονούσαν να χωρίσουν με εύσχημο τρόπο. Εξάλλου οι νεκροί ήταν ήδη ενήλικες: ήταν τριάντα τριών ετών νεκροί. Είχαν πια προσαρμοστεί να είναι νεκροί, ενώ ως ζωντανοί βίωσαν μόλις είκοσι πέντε χρόνια, και προφανώς τα είχαν λησμονήσει. [...]

Με πρωταγωνιστές μια ομάδα βετεράνων του πολέμου στην Κύπρο το 1974, κατά την εισβολή του Αττίλα, οι οποίοι επιστρέφουν στα πεδία των μαχών τριάντα τόσα χρόνια μετά, ο Βασίλης Γκουρογιάννης στήνει ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα για τον αγνοημένο αυτό πόλεμο αλλά και για κάθε πόλεμο. Μεγάλο μέρος του μυθοπλαστικού υλικού του βιβλίου είναι βασισμένο σε μαρτυρίες Ελλήνων και Τούρκων βετεράνων που έλαβαν μέρος στα γεγονότα.

------------------

Διαξιφισμοί Γερουλάνου-ΛΑ.Ο.Σ για το βιβλίο που προτάθηκε για βράβευση

«Είναι δικαίωμά σας να αναφέρετε το μυθιστόρημα σαν ‘ανθελληνικό’ και σε παλαιότερη ερώτησή σας ‘ανυπόστατο λιβελογράφημα’ και είναι υποχρέωσή μας να υπερασπιζόμαστε το δικαίωμά σας να το λέτε, αλλά δεν οφείλουμε εμείς να υιοθετούμε αυτό που προτείνετε» δήλωσε ο υπουργός Πολιτισμού Παύλος Γερουλάνος απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του ΛΑΟΣ Γ. Ανατολάκη σχετικά με το προταθέν προς βράβευση βιβλίο του Β. Γκουρογιάννη «Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή» .

«Το βιβλίο που αναφέρεστε είναι μυθιστόρημα και είναι προϊόν τέχνης είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει αυτό που λέει. Δεν είναι ιστορικό βιβλίο. Δεν είναι στην πρόθεσή μου να λογοκρίνω ένα προϊόν τέχνης είτε αυτό ταιριάζει στην αισθητική μου ή την πολιτική μου φιλοσοφία είτε όχι. Η απαγόρευση παρουσίασης προϊόντων τέχνης δεν έγκειται σε μια σύγχρονη δημοκρατία, ο δε χαρακτηρισμός μιας τέχνης ως επικίνδυνη και αντεθνική παραπέμπει σε μια εποχή που νομίζω ότι οι περισσότεροι εδώ μέσα δεν θα θέλαμε να θυμόμαστε» πρόσθεσε ο κ. Γερουλάνος και συνέχισε: «Το δικαίωμά του συγγραφέα να γράφει αυτά τα οποία γράφει και το δικό σας δικαίωμα σας να λέτε αυτά που λέτε πηγάζουν από τις ίδιες αρχές, παρότι υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν, και συγκαταλέγομαι σε αυτούς, ότι στην προκειμένη περίπτωση αυτό που είναι επικίνδυνο δεν είναι η ελευθερία της έκφρασης αλλά η λογοκρισία της» .

Αναπτύσσοντας την ερώτησή του, ο βουλευτής του ΛΑΟΣ Γ. Ανατολάκης είπε πως χαίρεται γιατί το βιβλίο αυτό δεν βραβεύτηκε αλλά «η ζημιά έγινε μόνο και μόνο που ο κρατικός φορέας το πρότεινε» . Είπε ακόμη ότι στη σελίδα 137 γράφει ότι η «ΕΛ.ΔΥ.Κ ήταν ντουμάνι στην πρέζα και τα χάπια», στην 276 «υπήρξαμε κι εμείς εξίσου εγκληματίες πολέμου», στη 211 ότι «κατά τους βαλκανικούς πολέμους ο ελληνικός στρατός έκανε εθνοκάθαρση στη Μακεδονία». «Το να προταθεί αυτό το βιβλίο από το υπουργείο είναι σαν να υβρίζετε κι εσείς» πρόσθεσε ο βουλευτής και ζήτησε από τον υπουργό να δώσει απάντηση στους συγγενείς των νεκρών των τραυματιών και αγνοούμενων.

«Δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος εδώ μέσα που να αμφισβητεί τον ηρωισμό των πεσόντων στην Κύπρο» είπε στη δευτερολογία του ο Παύλος Γερουλάνος, ο οποίος συνεχάρη -με την ευκαιρία- τον Γ. Καλπούζο για την βράβευση του βιβλίου του «Ιμαρέτ» . Όπως διευκρίνισε, σχετικά με την διαδικασία επιλογής των βιβλίων και της τελικής βράβευσης, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) δεν επεμβαίνει ποτέ ούτε στις προτάσεις ούτε στη διαδικασία επιλογής των βραβευμένων βιβλίων. «Το μυθιστόρημα του Γκουρογιάννη δεν το πρότεινε το ΕΚΕΒΙ, προτάθηκε από ψήφο των μελών των λεσχών ανάγνωσης που λειτουργούν στην Ελλάδα. Φέτος ψήφισαν δύο χιλιάδες μέλη και διάλεξαν 15 βιβλία από 300 τίτλους. Ο αριθμός των ανθρώπων που ψήφισαν για τα βιβλία ξεπέρασε τις 3.000 άτομα» είπε ο υπουργός Πολιτισμού.

Πηγή

1/2/10

Οι αλλαγές που φέρνει το Διαδίκτυο στον ανθρώπινο εγκέφαλο

Το Διαδίκτυο έχει πλέον γίνει το καθολικό μέσο επικοινωνίας, ο παγκόσμιος δίαυλος αδιανόητων μέχρι πρόσφατα πληροφοριών, που με λίγα «κλικ» φτάνουν στα μάτια μας και στα αυτιά μας και από εκεί στον εγκέφαλό μας. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει τα πλεονεκτήματα της άμεσης πρόσβασης σε έναν τέτοιο πλούτο γνώσεων - και ποιος αμφιβάλλει ότι κορωνίδα αυτής της διαδικασίας είναι η διάσημη πια μηχανή αναζήτησης Google; Όμως αρχίζει να γίνεται συνείδηση σταδιακά ότι όλο αυτό το «δώρο» έρχεται με ένα τίμημα. Όπως είχε παρατηρήσει ο κορυφαίος θεωρητικός των media Marshall McLuhan, ήδη από τη δεκαετία του ΄60, όταν δεν υπήρχε το Δίκτυο, τα μέσα επικοινωνίας και ενημέρωσης δεν είναι απλώς παθητικά κανάλια πληροφόρησης, που προσφέρουν υλικό για τη σκέψη με την μορφή των πληροφοριών, αλλά διαμορφώνουν την ίδια τη διαδικασία της σκέψης. Και αυτό ακριβώς φαίνεται να κάνει ήδη το Ίντερνετ: υποσκάπτει την ικανότητά μας για συγκέντρωση, βαθιά σκέψη και διαλογισμό. Το μυαλό εθίζεται στην ευκολία: ξέρει ότι θα βρει στο διαδίκτυο ό,τι θέλει. Κάποτε το μυαλό μας βυθιζόταν σε έναν ωκεανό λέξεων, τώρα «κάνει τζετ σκι» στην επιφάνεια του νερού!

Πολλοί άνθρωποι έχουν την ίδια εμπειρία: όσο περισσότερο χρησιμοποιούν το Ίντερνετ, τόσο περισσότερο πρέπει να δώσουν μάχη για να μείνουν συγκεντρωμένοι στις σκέψεις τους ή σε μεγάλα γραπτά κείμενα. Όσο περισσότερο ασχολείται κανείς με ιστολόγια (blogs), είτε γράφοντας είτε απλώς διαβάζοντάς τα, τόσο συχνότερα δυσκολεύεται να διαβάσει βιβλία. Η ικανότητα να διαβάζει κανείς και καταλαβαίνει βιβλία ή μεγάλα άρθρα σε περιοδικά υποσκάπτεται από το Ίντερνετ αδιόρατα. Το μυαλό εθίζεται να αλιεύει και να διαβάζει μικρά κομμάτια της επιλογής του από το Ίντερνετ και σιγά-σιγά χάνει την υπομονή και τη συγκέντρωση να διαβάσει κάτι μεγαλύτερο και να συγκεντρωθεί σε αυτό.

Αν και αναμένονται τα πορίσματα μακρόχρονων νευρολογικών και ψυχολογικών πειραμάτων, που θα μας δώσουν μια σίγουρη εικόνα για την επίπτωση του Ίντερνετ πάνω στη γνωσιακή ικανότητα του μυαλού, μια πρόσφατη μελέτη του University College London (UCL) διαπιστώνει ήδη ότι βρισκόμαστε πιθανότατα στο μέσον μιας ευρείας αλλαγής στον τρόπο που διαβάζουμε και σκεφτόμαστε. Η πενταετής έρευνα διαπίστωσε ότι οι χρήστες του Ίντερνετ τείνουν να πηδάνε από site σε site (δικτυακό τόπο) κυνηγώντας πηγές πληροφόρησης και σπάνια επιστρέφουν σε μια πηγή που ήδη επισκέφθηκαν. Συνήθως διαβάζουν το πολύ μια-δύο σελίδες ενός άρθρου και σαν πεταλούδες μετακινούνται σε άλλη ιστοσελίδα. Μερικές φορές «σώζουν» ένα μεγαλύτερο άρθρο ή βιβλίο στον υπολογιστή τους, αλλά είναι αμφίβολο αν τελικά το διαβάζουν ποτέ.

Σύμφωνα με τη μελέτη του UCL οι άνθρωποι δείχνουν σαν να θέλουν να αποφύγουν πια το διάβασμα, γι΄ αυτό επιλέγουν, αντ’ αυτού, να «ψαχουλεύουν» στο Ίντερνετ τίτλους, περιεχόμενα, περιλήψεις κλπ. Το παράδοξο είναι ότι αν προσθέσει κανείς και τα γραπτά μηνύματα της κινητής τηλεφωνίας, οι άνθρωποι φαίνεται στην εποχή μας να διαβάζουν τελικά περισσότερο από ό,τι στις δεκαετίες του ΄70 και του ΄80, αλλά είναι ένα άλλο είδος διαβάσματος - πιο επιφανειακό, πιο επιλεκτικό, πιο τμηματικό. Πίσω από αυτή την εξέλιξη κρύβεται ένας διαφορετικός πλέον τρόπος σκέψης - ίσως και αίσθησης του εαυτού.

Άλλες συνδέσεις των νευρώνων, άλλη αίσθηση του εαυτού μας

Σύμφωνα με την ψυχολόγο Μάριαν Γουλφ, του πανεπιστημίου Tufts των ΗΠΑ, το νέο στιλ ανάγνωσης αλά-Google, που πάνω από όλα βάζει την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα, εξασθενεί την ανθρώπινη ικανότητα για το «βαθύ» διάβασμα, που ταίριαζε καλύτερα στην προηγούμενη προ-ηλεκτρονική τεχνολογία της εκτυπωτικής μηχανής. Όταν διαβάζουμε on-line, υποστηρίζει, γινόμαστε απλώς «αποκωδικοποιητές πληροφοριών», χωρίς να έχουμε την ίδια διανοητική ικανότητα για ερμηνείες του κειμένου σε βάθος, νοητικές αφαιρέσεις, συσχετίσεις κλπ.

Σύμφωνα με την Γουλφ, η ανάγνωση δεν συνιστά μια ενστικτώδη ικανότητα των ανθρώπων και δεν είναι ενσωματωμένη στα γονίδιά μας, όπως συμβαίνει με την ομιλία. Οι νέες τεχνολογίες και τα νέα μέσα ανάγνωσης και μάθησης (π.χ. Google) παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των κυκλωμάτων των νευρώνων στον εγκέφαλό μας. Πειράματα έχουν δείξει ότι η ανάγνωση ιδεογραμμάτων από τους Κινέζους ενεργοποιεί άλλα εγκεφαλικά κυκλώματα σε σχέση με την ανάγνωση γλωσσών που χρησιμοποιούν αλφάβητο.

Η διαφοροποίηση αυτή αφορά κυκλώματα σε πολύ διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, που σχετίζονται με κρίσιμες λειτουργίες, όπως η μνήμη ή η ερμηνεία των οπτικοακουστικών ερεθισμάτων. Άρα μπορούμε να περιμένουμε ότι τα εγκεφαλικά κυκλώματα που ενεργοποιεί η ολοένα αυξανόμενη χρήση του Ίντερνετ, θα είναι διαφορετικά από αυτά που ενεργοποιούσε επί εκατονταετίες η ανάγνωση βιβλίων και άλλων εντύπων.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι απεριόριστα «σφυρηλατήσιμος». Οι άνθρωποι μέχρι πρόσφατα πίστευαν ότι μέχρι την ενηλικίωση το πυκνό δίκτυο των περίπου 100 δισ. νευρώνων του εγκεφάλου μας ήταν πλέον οριστικά «τακτοποιημένο». Νεότερες εγκεφαλικές έρευνες όμως έχουν δείξει άλλα πράγματα. Σύμφωνα με τον Τζέημς Ολντς, καθηγητή της νευροεπιστήμης στο πανεπιστήμιο George Mason των ΗΠΑ, το ενήλικο μυαλό συνεχίζει να είναι «πολύ εύπλαστο». Τα νευρικά κύτταρα συνεχώς σπάνε τις παλαιές διασυνδέσεις τους, σχηματίζοντας καινούριες. «Έτσι», τονίζει, «ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να αναπρογραμματίζει τον εαυτό του στη στιγμή, αλλάζοντας τον τρόπο που λειτουργεί».

Καθόλου, λοιπόν, παράξενο που καθώς χρησιμοποιούμε τις νέες «διανοητικές τεχνολογίες» (π.χ. Ίντερνετ), όπως τις αποκαλεί ο κοινωνιολόγος Ντάνιελ Μπελ, τα εργαλεία δηλαδή εκείνα που επεκτείνουν τις διανοητικές παρά τις φυσικές μας ικανότητες, αναπόφευκτα αρχίζουμε να αφομοιώνουμε στο μυαλό μας ιδιότητες και ποιότητες αυτών των νέων τεχνολογιών. Ο τρόπος που «βλέπουμε» το μυαλό μας αλλάζει διαχρονικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Παλαιότερα, την εποχή του μηχανικού ρολογιού, λέγαμε ότι το μυαλό μας «δουλεύει ρολόι», τώρα λέμε ότι «δουλεύει σαν κομπιούτερ».

Χάρη στην πλαστικότητα των νευρώνων του εγκεφάλου μας, η προσαρμογή δεν είναι μόνο λεκτική ή ψυχολογική, αλλά πηγαίνει βαθύτερα σε ένα βιολογικό επίπεδο. Σήμερα το Ίντερνετ σιγά-σιγά απορροφά τα άλλα μέσα: γίνεται ο χάρτης, το ρολόι μας, η εκτυπωτική μηχανή μας, η γραφομηχανή, το κομπιουτεράκι για τις αριθμητικές πράξεις μας, το τηλέφωνο, η τηλεόραση και το ραδιόφωνό μας. Αυτή όμως η ενοποίηση τόσων διαφορετικών μέσων και των μηνυμάτων τους φέρνει, μεταξύ άλλων (καλών και κακών), διάσπαση της προσοχής και διάχυση της συγκέντρωσής μας. Τα παραδοσιακά μέσα προσαρμόζονται κι αυτά στην ίδια λογική: έτσι οι εφημερίδες και τα περιοδικά έχουν μικρότερα πια άρθρα, ενώ βάζουν ένθετα «κουτιά» με περιλήψεις των άρθρων για να τα καθιστούν πιο εύκολα και γρήγορα στην ανάγνωση.

Η τέλεια μηχανή και η πρόκληση της τεχνητής νοημοσύνης

Ποτέ στην ιστορία ένα επικοινωνιακό μέσο δεν έχει παίξει τόσους πολλούς ρόλους ταυτόχρονα στη ζωή μας και δεν έχει ασκήσει τόσο πλατειά επίδραση στις σκέψεις μας, όσο το Ίντερνετ σήμερα. Στην ουσία μας αναπρογραμματίζει. H «καρδιά» του Ίντερνετ, το Google, αναζητά όλο και τελειότερους αλγόριθμους για την αποδοτική αναζήτηση και διανομή των πληρφοφοριών στον καθένα μας, κάνοντας τη δουλειά του μυαλού μας - και ακόμα καλύτερα μερικές φορές. Αποστολή της εταιρίας είναι «να οργανώσει την παγκόσμια πληροφορία και να την καταστήσει καθολικά προσβάσιμη και χρήσιμη», αναπτύσσοντας την «τέλεια μηχανή αναζήτησης, που θα καταλαβαίνει ακριβώς που εννοείς και θα σου δίνει ακριβώς αυτό που ζητάς».

Σύμφωνα με τη λογική της Google, η πληροφορία είναι ένα είδος εμπορεύματος, χρήσιμης πρώτης ύλης, που μπορεί να «εξορυχτεί» και να κατεργασθεί με βιομηχανική αποτελεσματικότητα. Με βάση αυτό το σκεπτικό, σε όσο περισσότερη πληροφορία έχουμε πρόσβαση και όσο ταχύτερα την επεξεργαζόμαστε, τόσο πιο παραγωγικά σκεφτόμαστε.

Ποιο είναι τελικά το όριο αυτής της λογικής; Ο Σεργκέι Μπριν και ο Λάρι Πέητζ, που ίδρυσαν την εταιρία, όντας ακόμα μεταπτυχιακοί φοιτητές στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ της Καλιφόρνιας, έχουν τονίσει ότι ονειρεύονται να μετατρέψουν τη Google σε μια παντοδύναμη μηχανή τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορεί να συνδέεται άμεσα στον εγκέφαλό μας! «Η υπέρτατη μηχανή αναζήτησης είναι έξυπνη σαν τους ανθρώπους - ή κι εξυπνότερη», λένε, προσθέτοντας ότι «αν ο εγκέφαλός σας ήταν συνδεδεμένος με όλες τις πληροφορίες του κόσμου ή με ένα τεχνητό εγκέφαλο εξυπνότερο από το δικό σας, θα ήσασταν σε καλύτερη θέση…».

Όμως η άποψη πως «θα ήμασταν καλύτερα» αν ο εγκέφαλός μας συμπληρωνόταν ή και αντικαθίστατο από την τεχνητή νοημοσύνη, είναι ανησυχητική. Προϋποθέτει την παραδοχή ότι η νοημοσύνη είναι μια μηχανική διαδικασία, μια σειρά από διακριτά βήματα που μπορούν να απομονωθούν, να μετρηθούν και να βελτιστοποιηθούν. Έτσι, στον on-line κόσμο της Google απομένει λίγος χώρος για συλλογισμό και διαλογισμό. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος καταντά να αντιμετωπίζεται σαν ένας ξεπερασμένος κομπιούτερ που χρειάζεται ένα ταχύτερο επεξεργαστή κι έναν μεγαλύτερο σκληρό δίσκο.

Υπάρχει και μια σοβαρή οικονομική διάσταση σε αυτό. Όλο το εμπορικό διαδίκτυο έχει «κτισθεί» γύρω το ίδιο ουσιαστικά επιχειρηματικό μοντέλο: όσο πιο γρήγορα «σερφάρουμε» στο Ίντερνετ, όσα πιο πολλά κλικ κάνουμε σε ιστοσελίδες, τόσες περισσότερες ευκαιρίες έχουν οι εταιρίες να μαζεύουν στοιχεία για μας και να μάς προσφέρουν οn-line διαφημίσεις. Το τελευταίο πράγμα που θέλουν οι εταιρίες, είναι να ενθαρρύνουν το αργό διάβασμα και την συγκεντρωμένη σκέψη. Η πολυδιάσπαση είναι προ το συμφέρον τους. Η βαθιά ανάγνωση, σύμφωνα με την ψυχολόγο Μάριαν Γουλφ, είναι ισοδύναμη με τη βαθιά σκέψη - και μάλλον αντικαταναλωτική…

Από την άλλη βέβαια, δεν είναι άτοπη η κριτική κατά των επικριτών του Ίντερνετ ως νέων Λουδιτών (που έσπαγαν τις μηχανές στις αρχές της Βιομηχανικής Επανάστασης) και ως νοσταλγών του παρελθόντος. Δεν αποκλείεται τελικά από τα υπερδραστήρια, φουσκωμένα με πληροφορίες, μυαλά μας να ξεπηδήσει μια χρυσή εποχή διανοητικών ανακαλύψεων και οικουμενικής σοφίας.

Πηγή

Λογοτεχνία σε μέγεθος ενός πακέτου τσιγάρα!

image

via Λογοτεχνία σε μέγεθος ενός πακέτου τσιγάρα | Chichipiru

(C) ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ
Κάδμου 7 & Δαιδάλου
Λιβαδειά 32100
τηλ. 22610.89970
fax 22610.81028