ΣΤΙΣ ΡΑΓΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ: ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟΥ ΟΔ. ΕΛΥΤΗ

Μιλώντας σήμερα για το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ – 50 χρόνια από τότε που πρωτοδημοσιεύτηκε – προσεγγίζουμε ένα από τα μνημειώδη έργα της νεότερης Ελληνικής Γραμματείας. Το έργο αποδίδει με θαυμαστό τρόπο την ατομική και συλλογική μοίρα, τα ατομικά και συλλογικά πάθη. Μέσα από έναν ποιητικό λόγο, στον οποίο ακούγονται καθαρά οι φωνές της αρχαίας, της μεσαιωνικής και της νεότερης ελληνικής παράδοσης.

Το εντονότερο γνώρισμα στο ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ είναι η σοφή και άκρως μελετημένη αρχιτεκτονική που διακρίνει τα τρία μέρη του έργου: Η ΓΕΝΕΣΙΣ –ΤΑ ΠΑΘΗ -ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΝ.

Η απόλυτη μεταξύ τους ισομέρεια, η αρμονική διάταξη των στίχων, οι τομές στα ημιστίχια και η παρεμβολή των πεζών Αναγνωσμάτων αποδίδουν ένα επίπονα επεξεργασμένο σχέδιο αρμονίας και ρυθμού.

Η ποιητική έκφραση δεν εγκλωβίζεται σε προκαθορισμένα σχήματα αλλα αναπνέει μιαν άγνωστη, ως τότε, στην ελληνική ποίηση ανάσα.

Στο έργο τονίζεται ο ουσιαστικός δεσμός που υπάρχει αιώνες τώρα ανάμεσα στον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία. Ο ίδιος ο Ελύτης τονίζει ότι το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το βλέπει σαν μια Λαϊκή Λειτουργία.

Είναι η τολμηρότερη και πιο φιλόδοξη ποιητική σύνθεση που έχει να επιδείξει η νεοτερική ποίηση στην Ελλάδα.

Για την Ομάδα Ανάγνωσης, Άννη Μέγα          

Απόσπασμα από το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική·
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Όμηρου.

        Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Όμηρου.
Εκεί σπάροι και πέρκες

        ανεμόδαρτα ρήματα
ρεύματα πράσινα μες στα γαλάζια

        όσα είδα στα σπλάχνα μου ν' ανάβουνε
σφουγγάρια, μέδουσες

        με τα πρώτα λόγια των Σειρήνων
όστρακα ρόδινα με τα πρώτα μαύρα ρίγη.

        Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα μαύρα ρίγη.
Εκεί ρόδια, κυδώνια

        θεοί μελαχρινοί, θείοι κι εξάδελφοι
το λάδι αδειάζοντας μες στα πελώρια κιούπια·

        και πνοές από τη ρεματιά ευωδιάζοντας
λυγαριά και σχίνο

        σπάρτο και πιπερόριζα
με τα πρώτα πιπίσματα των σπίνων

        ψαλμωδίες γλυκές με τα πρώτα πρώτα Δόξα Σοι.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα πρώτα Δόξα Σοι!

        Εκεί δάφνες και βάγια
θυμιατό και λιβάνισμα

        τις πάλες ευλογώντας και τα καριοφίλια.
Στο χώμα το στρωμένο με τ' αμπελομάντιλα

        κνίσες, τσουγκρίσματα
και Χριστός Ανέστη

        με τα πρώτα σμπάρα των Ελλήνων.
Αγάπες μυστικές με τα πρώτα λόγια του Ύμνου.

        Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Ύμνου!

Οδ.Ελύτης