Βραβείο Γκονκούρ στον Μισέλ Ουελμπέκ

Η τρίτη ήταν και η φαρμακερή. Επιβεβαιώνοντας όλες τις προβλέψεις, η κριτική επιτροπή του βραβείου Γκονκούρ απένειμε χθες το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της Γαλλίας στον Μισέλ Ουελμπέκ για το τελευταίο του μυθιστόρημα «La carte et le territoire» (Ο χάρτης και η επικράτεια) που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Flammarion. Ο διασημότερος εν ζωή Γάλλος συγγραφέας υπήρξε δύο φορές υποψήφιος για το βαρύτιμο βραβείο το 1998 για τα «Στοιχειώδη Σωματίδια» και δύο χρόνια αργότερα για το «Η πιθανότητα ενός νησιού» (Εστία).

Το Γκονκούρ του απονεμήθηκε στον πρώτο γύρο με επτά ψήφους έναντι δύο για το βιβλίο της Virginie Despentes «Apocalypse bb», το οποίο έλαβε λίγο αργότερα το βραβείο Renaudot. Η φετινή επιτροπή απαρτίζεται από γνωστούς συγγραφείς και κριτικούς όπως ο Ταχάρ Μπεν Τζελούν, ο Μισέλ Τουρνιέ, ο Χόρχε Σεμπρούν και ο Μπερνάρ Πιβό.

Το τρομερό παιδί των γαλλικών γραμμάτων, όπως αποκαλείται συχνά, συνεχίζει, όπως προκύπτει από τα σχετικά δημοσιεύματα, την αποδόμηση της γαλλικής και εν γένει της δυτικής κοινωνίας. Και στο τελευταίο του βιβλίο, που μοιάζει γραμμένο με βιτριόλι, στυλιτεύει με απίστευτη δριμύτητα την ένδεια των σύγχρονων ανθρώπινων σχέσεων, τη διάλυση του κοινωνικού ιστού, τη χαμέρπεια των σεξουαλικών σχέσεων, την πεζή ηδονοθηρία της μαζικής δημοκρατίας της κατανάλωσης, τον διαβρωτικό ρόλο των ΜΜΕ. Με τη διαφορά ότι αυτή τη φορά το μυθιστόρημά του αποκτά -όπως επιτάσσει η μόδα- αστυνομική πλοκή, στην οποία εντάσσει ως ήρωα και τον εαυτό του, τον οποίο δεν διστάζει να ξεπαστρέψει, περιγράφοντας με σαδιστικό τρόπο την ίδια του τη δολοφονία.

Αν και εξαιρετικά αμφιλεγόμενος ο ίδιος (πολλοί θα θυμούνται τις εμπρηστικές δηλώσεις του για το Ισλάμ) τα βιβλία του αποτελούν γροθιά στο στομάχι για τον σύγχρονο αναγνώστη καθώς -παρά τις ηθελημένες υπερβολές- σκιαγραφούν έναν αληθοφανή πίνακα της παρακμής του πολιτισμού. Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν και κατά πόσο το βιβλίο αξίζει το βραβείο ή αν αυτό απονέμεται αναδρομικά για τα προηγούμενα.

Σπυρος Γιανναρας