Η δύναμη των γυναικών στην αγορά του βιβλίου

Εντυπωσιακοί οι αριθμοί των πωλήσεων που ανήγγειλαν οι εκδόσεις Ψυχογιός για βιβλία τους.

• Στις 89.000 το “Ερωτας σαν βροχή” της Λένας Μαντά·
• στις 70.000 “Το σταυροδρόμι των ψυχών” της Χρυσηίδας Δημουλίδου (που όσο ήταν στον Λιβάνη υπέγραφε ως Χρύσα Δημουλίδου)·
• στις 36.000 το “Εστω μια φορά” της Πασχαλίας Τραυλού·
• στις 30.000 ο “Χορός μεταμφιεσμένων” της Μάρως Βαμβουνάκη·
• στις 27.000 το “Μάτια μου” της Μαρίας Τσιρίτα·
• στις 23.000 “Το κόκκινο σημάδι” της πρωτοεμφανιζόμενης Σοφίας Βόικου·
• στις 19.000 “Της ζωής και της αγάπης” της Ελένης Τσαμαδού.

Αλλά εξαιρετικές είναι οι πωλήσεις και των e-bοοκs των ίδιων συγγραφέων, γεγονός που από μόνο του είναι άξιο παρατηρήσεως για μια κοινωνία μετρίως «εγγράμματη» στους υπολογιστές.

• Στις 68.000 το e-book “Βαλς με δώδεκα θεούς” της Λένας Μαντά·
• στις 56.000 “Ο παλιάτσος και η Ανιμα” της Μάρως Βαμβουνάκη·
• στις 23.000 “Η ματζίκα της αγάπης” της Πασχαλίας Τραυλού.

Ολα αυτά τα βιβλία απευθύνονται (σε) και διαβάζονται από γυναικείο αναγνωστικό κοινό. Το δείχνουν αυτό ποσοτικές και ποιοτικές έρευνες. Αλλά και ο ιστότοπος των εκδόσεων Ψυχογιός- εξαιρετικό εργαλείο για την κατανόηση του αναγνωστικού φαινομένο μαρτυρεί για την κυριαρχία των γυναικών αναγνωστών. Αξίζει μάλιστα να μελετηθούν τα σχόλια των αναγνωστριών που παρεμβαίνουν στον ιστότοπο του γνωστού εκδοτικού οίκου γιατί αποκαλύπτουν, από μιαν άλλη πλευρά, τι ευνοείται από το κυρίαρχο αναγνωστικό γούστο, πώς αντιλαμβάνεται τη μυθοπλασία το πιο δυναμικό κομμάτι του αναγνωστικού κοινού, πώς επιλέγει το βιβλίο που θα διαλέξει να διαβάσει. (Εδώ βλέπεις πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στη διαδικασία της επιλογής το κείμενο των οπισθόφυλλων.)

Αυτό που ονομάζουμε ελληνική λογοτεχνία (εντός και εκτός εισαγωγικών, όπως θέλετε), καλύτερα αυτό που ονομάζουμε ελληνική μυθοπλασία, καθορίζεται ως προς την αναγνωστική-εμπορική απήχηση από το γυναικείο αναγνωστικό κοινό. Φυσικά αυτό δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Παγκοσμίως σειρά προϊόντων της ψυχαγωγικής και της πολιτιστικής βιομηχανίας, από βιβλία ως τηλεοπτικές σειρές, καταναλώνονται από γυναίκες.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες όλο το λεγόμενο mass-market fiction κυριαρχείται από βιβλία που γράφονται από γυναίκες για γυναίκες, όπως η περίφημη Νόρα Ρόμπερτς.

Στην Ελλάδα μόνο εκπλησσόμεθα από την πραγματικότητα αυτή, ίσως γιατί τώρα συνειδητοποιούμε ότι η Λένα Μαντά, η Πασχαλία Τραυλού ή η Αλκυόνη Παπαδάκη (σε άλλον εκδοτικό οίκο) δεν είναι εκπρόσωποι μιας συγκυριακής κατάστασης, αλλά εκπρόσωποι μιας κυρίαρχης κατάστασης στον εκδοτικό χώρο. Οι ρίζες είναι βαθιές. Γιατί, όπως έχουμε ξαναγράψει, αυτή η mass-market fiction α λα ελληνικά στηρίζεται στη μεγάλη παράδοση των αναγνωσμάτων σε συνέχειες που δημοσιεύονταν σε λαϊκά περιοδικά, όπως το Ρομάντσο του Νίκου Θεοφανίδη, από τη μακρινή εποχή της δεκαετίας του ΄30. Για να κατανοήσουμε λοιπόν το αναγνωστικό φαινόμενο στις αρχές του 21ου αιώνα πρέπει να μελετήσουμε την προϊστορία του στα περιοδικά των ρομάντσων και των σινερομάντσων των δεκαετιών από το 1930 ως το 1980.

Τίποτε δεν είναι τυχαίο, τίποτε δεν εμφανίζεται από το πουθενά.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ